Antiochos XI Epiphanes
Antiochos XI Epiphanes

Antiochos XI Epiphanes

Antiochos XI Epiphanes Philadelphos (tiếng Hy Lạp: Ἀντίοχος Ἐπιφανής Φιλάδελφος, Antíochos Epifanís Filádelfos; không rõ năm sinh – mất năm 93 TCN) là một vị vua của nhà Seleukos đã cai trị Syria thời kỳ Hy Lạp hóa từ năm 94 TCN đến 93 TCN. Ông là con trai của vua Antiochos VIII và vương hậu Tryphaena. Thời kỳ thơ ấu của Antiochos XI gắn liền với cuộc chiến giữa cha và chú ông Antiochos IX. Cuộc chiến kết thúc khi Antiochos VIII bị ám sát và Antiochos IX nắm quyền chiếm giữ kinh đô của Syria. Huynh trưởng của Antiochos XI là Seleukos VI lúc này đang kiểm soát miền tây Cilicia, đã khởi binh chống lại và giết chết chú mình, báo thù cho cha và chiếm được thành Antiochia cho bản thân. Tuy nhiên, Seleukos VI chỉ tại vị yên ổn được hơn một năm thì bị con trai Antiochos IX tấn công và phải bỏ mạng.Sau khi Seleukos VI bị sát hại, Antiochos XI đã tự lập mình lên làm vua và đồng trị vì với em trai sinh đôi Philippos I. Các thư tịch cổ đưa ra những thông tin mâu thuẫn với những phát hiện khảo cổ đã đề cập rằng Antiochos XI ngay sau khi lên ngôi đã cho phá hủy thành phố Mopsuestia ở Cilicia – thành phố liên quan đến cái chết của Seleukos VI. Vào năm 93 TCN, Antiochos XI đã đuổi được Antiochos X ra khỏi Antiochia và chiếm được kinh đô. Tuy nhiên, sự kiện này không hề được các nguồn tư liệu cổ đại nhắc đến mà chỉ có thể xác thực dựa trên những di vật tiền bạc từ thời kỳ này. Trên những đồng tiền khắc cả chân dung Antiochos XI cùng em trai, ông được mô tả là "Đại vương" còn Philippos là "Tiểu vương". Sau khi chiếm được kinh đô, ông đã cho phát hành những đồng tiền mang chân dung của mình trong khi Philippos I vẫn ở lại Cilicia nhưng vẫn mang vương vị. Trong triều đại ngắn ngủi của mình, Antiochos XI có lẽ đã phục dựng đền thờ thần ApolloArtemisDaphne. Sang mùa thu năm đó, Antiochos X đã chiêu mộ đầy đủ binh mã và phát động phản công. Antiochos XI thua trận và chết đuối trên đường tháo chạy khi đang cố gắng vượt sông Orontes.